Thursday, January 4, 2007

"Οι Ζωες Των Αλλων", του Florian Henckel von Donnersmarck

Ένα σύστημα τόσο σαθρό που για να επιβιώσει προσπαθεί να εκμηδενίσει την προσωπική ελευθερία των πολιτών του. Κοριοί, παρακολουθήσεις. Οι τοίχοι έχουν αυτιά και τα παράθυρα μάτια. Οι επιθυμίες των «πατερούληδων», διαταγές. Και όλοι οι αντιρρησίες εξαλείφονται. Ή φεύγουν προς τα εκεί που δύει ο ήλιος..
Ένα τέτοιο σύστημα χρειάζεται και εκτελεστές. Ανθρώπους-κοριούς. Ανθρώπους ψυχρούς. Που δεν σκέφτονται, μόνο εκτελούν διαταγές. Ανθρώπους χωρίς ζωή. Που ζουν μόνο μέσα από τις ζωές των άλλων. Αλλά χωρίς να ζουν. Απλά παρατηρούν. Και καταγράφουν.
Ένας τέτοιος ήταν και ο «HGW XX/7». Ένας κωδικός. Ένας αδίστακτος πράκτορας της Στάζι, ένας τυφλός υπήκοος του συστήματος. Η ειδικότητά του, οι ανακρίσεις μέχρι τελικής πτώσεως. Και οι σιωπηλές παρακολουθήσεις. Δεν το έκανε επειδή τον αναγκαζαν, μα επειδή είχε μάθει να πιστεύει σ'αυτό.
Η ζωή του ήταν ψυχρή, η ψυχή του αναίσθητη και ο έρωτάς του πληρωμένος. Παρακολουθούσε τις ζωές των άλλων, κατέγραφε και κατήγγειλε. Αυτή ήταν η ζωή του. Μια σειρά από ψεύτικες μηχανικές κινήσεις.
Μέχρι που ήρθε αντιμέτωπος με πραγματική ζωή. Με αληθινά συναισθήματα. Με ζεστές ανθρώπινες σχέσεις. Μπήκε στη ζωή τους σαν κοριός, με διαταγή να τους παρακολουθεί και να αποσπάσει κάτι το μεμπτό. Και εκείνοι μπήκαν στη ζωή του σαν το σαράκι και του έτρωγαν τα σωθικά.
Παρακολουθώντας τους, άκουσε τί θα πει ελεύθερη σκέψη και είδε τί θα πει αληθινή ζωή. Και θέλησε να ζήσει λίγο από τις ζωές τους. Από τις ζωές των άλλων. Να παρέμβει, να διορθώσει, να προστατεύσει.
Πως όμως να τους βοηθήσει να ζήσουν, όταν ούτε ο ίδιος δεν έχει μάθει να ζει;

...Άξιο το βραβείο, και μόνο για το υπέροχο βλέμμα του Ulrich Mühe.
*[και τώρα δυναμικά για το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας!!]

4 comments:

Anonymous said...

* Στόμα στόμα, η γερμανική ταινία έγινε ελληνικός θρίαμβος


Οι δικές μας «Ζωές των άλλων»


Βγαίνοντας, μετά την προβολή, χαίρεσαι που δεν τα παράτησες στη θέα της τεράστιας ουράς και κατάφερες να δεις τις «Ζωές των άλλων», την εκπληκτική γερμανική ταινία για την οποία μιλά όλη η Αθήνα. Δεν είναι τυχαίο που στα ταμεία έφτασαν από τον Δ. Παπαϊωάννου μέχρι την Κάτια Ζυγούλη!



Σκηνή από τις «Ζωές των άλλων».
Αν και θριάμβευσε στην πατρίδα της αποσπώντας τα μεγαλύτερα εθνικά βραβεία, καθώς επίσης και το «Φελίξ» καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας του 2006 (νικώντας τον Αλμοδοβάρ), η ταινία μπήκε στη χώρα μας αθόρυβα για να περπατήσει έξι εβδομάδες τώρα από στόμα σε στόμα.

Χωρίς μεγάλα ονόματα στο καστ και σκηνοθετημένη από έναν άγνωστο 34χρονο σκηνοθέτη, τον Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ, που υπογράφει με τις «Ζωές των άλλων» το κινηματογραφικό του ντεμπούτο, η ταινία ξεπέρασε τα 16.000 εισιτήρια σε μία αίθουσα! «Μέχρι το Πάσχα θα πάμε...», λέει χαριτολογώντας ο Α. Στεργιάκης του «Αστυ».

Θέμα της είναι το πολύ πρόσφατο παρελθόν της Ανατολικής Γερμανίας και της Στάζι το 1984. Ενας καλός κομμουνιστής, ο αφοσιωμένος λοχαγός της Στάζι, Γκερντ Βίσλερ, αρχίζει να ταυτίζεται με τις αδυναμίες του ζεύγους που αναλαμβάνει να παρακολουθεί: ενός δημοφιλούς θεατρικού συγγραφέα και της πρωταγωνίστριας συντρόφου του.

Την ταινία τη χρωστάμε στις παιδικές μνήμες του σκηνοθέτη της. Οι γονείς του, αν και γεννήθηκαν στην Ανατολική Γερμανία, δεν έζησαν εκεί τα χρόνια υπαρκτού σοσιαλισμού. Επισκέπτονταν όμως συχνά φίλους και συγγενείς στην αντίπερα όχθη. Εννέα ετών τότε ο Ντόνερσμαρκ θυμάται έντονα το φόβο των μεγάλων, τόσο των γονιών του που διέσχιζαν τα σύνορα όσο και όσων συναντούσαν εκεί.


Ο σκηνοθέτης Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ
Ωστόσο, ήταν οι ιστορίες των ίδιων των ηθοποιών που επέδρασαν καταλυτικά στην εξέλιξη της ιστορίας του. Οι περισσότεροι ζούσαν στην Ανατολική Γερμανία. Οπως ο πρωταγωνιστής, Ούρλιχ Μουε (ο πράκτορας Βίσλερ), ο οποίος ανακάλυψε όταν έπεσε το Τείχος ότι υπήρξε θύμα της Στάζι. Η ίδια η γυναίκα του τον κατασκόπευε για μια ολόκληρη δεκαετία! Υπάρχει ακόμη ο φάκελος με τις 254 σελίδες και τα «κατορθώματά» του. Η σύζυγός του, πρώην φυσικά, αρνήθηκε κάθε εμπλοκή της και υποστήριξε ότι όλα τα κατασκεύασε η Στάζι. Κέρδισε μάλιστα τα ασφαλιστικά μέτρα και εξέδωσε και βιβλίο με τους ισχυρισμούς της!

Τον Βόλκμαρ Κλάινερτ, που υποδύεται το σκηνοθέτη Αλμπερτ Γέρσκα, πλησίασε η Στάζι τη δεκαετία του '80 για να γίνει πληροφοριοδότης. Του διεμήνυσαν σαφώς ότι εάν δεν συνεργαστεί η καριέρα του τελειώνει. Οταν του τηλεφώνησαν για την οριστική του απάντηση χρειάστηκε να ουρλιάζει το «όχι» και να τους κλείσει το τηλέφωνο στα μούτρα. Ευτυχώς δεν τον ενόχλησαν ξανά.

Ενας άλλος ηθοποιός, ο Τσάρλι Χούμπνερ, τη βραδιά της πρεμιέρας φωτογραφήθηκε με τον πατέρα του. Την επομένη από τις εφημερίδες πολλοί αναγνώρισαν στο πρόσωπο του πατέρα του έναν αξιωματικό της Στάζι! Κι εκείνος αισθάνθηκε απελευθέρωση. Επί 20 ολόκληρα χρόνια το κρατούσε μυστικό. Ηταν η ώρα, όπως είπε, να χτυπήσει μία μία τις πόρτες των σπιτιών και να ζητήσει συγγνώμη...

«Πολλοί ταυτίζονται με τον έναν ή τον άλλο χαρακτήρα, αλλά η ιστορία δεν είναι αληθινή», εξηγεί ο σκηνοθέτης, που διεκδικεί τον επόμενο Μάρτιο και το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Τα γυρίσματα έγιναν στο αρχηγείο της Στάζι στη Νορμάνενστρασε (μνημείο σήμερα), ενώ ήταν η πρώτη φορά που επετράπη να κινηματογραφηθούν οι αυθεντικές κάρτες των πρακτόρων της Στάζι. Σήμερα τα βλέπει κανείς όλα ψηφιοποιημένα...




ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΠΑΡΚΑ



ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 22/01/2007

antvol said...

Υπέροχη ταινία, πολύ ωραίο το κείμενό σου, γράφεις όμορφα και για πράγματα που καταλαβαίνεις, κι αυτό δεν είναι συνηθισμένο.

Caesar said...

Καταπληκτικό μέχρι και το τελευταίο καρέ, όταν ο πράκτορας μπήκε στο βιβλιοπωλείο για να αγοράσει το βιβλίο και ο πωλητής τον ρωτά αν είναι για δώρο....

kioy said...

Υπέροχη ταινία,
κοινωνικοπολιτικά, αλλα κυρλιως δραματουργικά.
Ύμνος στον άνθρωπο, αυτόν τον άλλο άνθρωπο που έχει μάθει να πίνει την ζωή απ το μπουκάλι και ας εν αγνοία του ακόμα και η στερνή σταγόνα δεν του ανήκει...
Το τελευταιό καρέ, όπως ανέφερε ο caesar, η τελιότερη πινελιά με ένα γκρο πλάνο σε ενα πρόσωπο που επιτέλους δείχνει πλήρως αποδεσμευμένο, ανακουφισμένο από ολα αυτά...
Δικαιότατα το βραβείο!