"Pan's Labyrinth", του Guillermo Del Toro

“You live in an adult world now. You have to stop living in fairy tales”.
Τα παραμύθια είναι ένας ονειρικός τόπος φυγής, ένα παράλληλο σύμπαν γεμάτο παράξενα πλάσματα, πλασμένα από την παιδική (συνήθως), οργιώδη φαντασία.
Τα παραμύθια όμως δεν είναι μόνο γεμάτα ειδυλλιακές νεραϊδοχώρες και καλοκάγαθα ξωτικά. Όταν η βίαιη και αιματηρή πραγματικότητα σε πνίγει, τότε η παραμυθοχώρα που θα πλάσει το μυαλό μπορεί να είναι σκοτεινή και βάρβαρη. Και ίσως να μην είναι και τόσο φανταστική..
Όταν η πραγματικότητά σου είναι πλημμυρισμένη από το αίμα των Φαλαγγιτών του Φράνκο και των ανταρτων, τότε η παραμυθοχώρα σου δεν μπορεί παρά να είναι νοσηρή και ιδιόμορφη. Σαν ένας Λαβύρινθος. Σαν τον Λαβύρινθο του Φαύνου.
Στην Ισπανία του Φράνκο, η 11χρονη Οφηλία είναι περιτριγυρισμένη από δυστυχία, με τον ανταρτοπόλεμο να μαίνεται γύρω της, με την μητέρα της να έχει μια ανυπόφορη εγκυμοσύνη και τον σαδιστή στρατηγό πατριό της να εξασκεί την σκληρότητά του σε διαστροφικό βαθμό. Η προσπάθειά της να ξεφύγει από την πραγματικότητα την οδηγεί σε ένα εξίσου νοσηρό σύμπαν, όπου με οδηγό μια μυστήρια θεότητα, θα μπει σε έναν σκοτεινό λαβύρινθο μέσα στον οποίο θα βρεθεί αντιμέτωπη με μυστήρια πλάσματα και εξωπραγματικές καταστάσεις- που όμως επηρεάζουν την πραγματικότητά της περισσότερο απ’όσο φαντάζεται..
Ένα νοσηρό ταξίδι στη χώρα των θαυμάτων, μια παραβολή πάνω στην δυνατότητα και την δύναμη της επιλογής, μια αλληγορία ίσως για την ίδια την φρανκική Ισπανία.
Ή πιο απλά, ένα παραμύθι. Το απελπισμένο παραμύθι φυγής ενός δυστυχισμένου κοριτσιού, που στον φανταστικό του κόσμο έχει τη δυνατότητα της επιλογής και του αυτοκαθορισμού, που τόσο βίαια του στερεί η πραγματικότητα.

Άλλωστε ο θάνατος είναι αναπόφευκτος.
Το θέμα είναι αν θα πεθάνεις σαν μια απλή θνητή ή σαν πριγκίπισσα του παραμυθιού..

"Stranger than Fiction", του Mark Forster

Μέχρι τωρα, η πιο «stranger than fiction» ιστορία που γνωρίζαμε ήταν αυτή όπου «έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα», στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Πιραντέλλο. Σ’αυτήν την ταινία, συμβαίνει κάτι .. «πιο παράξενο κι από παράξενο»: ένα πρόσωπο προσπαθεί να απαλλαγεί από τον συγγραφέα του!
Ο Χαρολντ Κρικ μας συστήνεται σαν ένας απλός, καθημερινός άνθρωπος. Ζει σύμφωνα πάντα με το αυστηρό, υπολογισμένο προγραμμά του. Ξυπναει με το ξυπνητήρι, μετράει τα βουρτσίσματά του, υπολογίζει το χρόνο που θα περάσει το λεωφορείο, δουλεύει, κάνει διάλειμμα, δουλεύει, κοιμάται. Και ξανά το ίδιο. Κάθε μέρα. Ένας πολύ απλός και πολύ καθημερινός άνθρωπος. Σχεδόν αδιάφορος, που δεν πρωταγωνιστεί πουθενά. Κι όμως, είναι κάπου πρωταγωνιστής: στο βιβλίο της ζωής του! Ναι, ο Χαρολντ Κρικ είναι παράλληλα το πνευματικό δημιούργημα μιας συγγραφέα, είναι ο κεντρικός χαρακτήρας του νέου της βιβλίου. Η ζωή του και το βιβλίο της ταυτίζονται απόλυτα.
Όμως, το βιβλίο είναι αυτό που παρακολουθεί κατά γράμμα τη ζωή του Χάρολντ, ή μήπως η ζωή του καθορίζεται από την πλοκή του βιβλίου και άρα από τη φαντασία της συγγραφέα; Αυτό θα το μάθουμε τη μέρα που μια μυστηριώδης φωνή αρχίζει να ακούγεται μέσα στο κεφάλι του Χάρολντ επαναλαμβάνοντας σαν voice-over (κάπως βέβαια πιο.. λογοτεχνικά και εκλεπτυσμένα) κάθε του κίνηση. Είναι η συγγραφέας που σιγά σιγά ολοκληρώνει το μυθιστόρημα της.
Μόνο που υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια: το μυθιστόρημα, όμως και όλα τα προηγούμενα βιβλία της καταθλιπτικής και ψυχαναγκαστικής συγγραφέως, τελειώνουν με το θάνατο του πρωταγωνιστή. Ο Χάρολντ Κρικ, θα πρέπει να πεθάνει. Η ιστορία του είναι μια τραγωδία.
Ο Χαρολντ Κρικ όμως δεν είναι έτοιμος να πεθάνει, γιατί αρχίζει να συνειδητοποιεί πως η ζωή του δεν είναι τραγωδία. Λίγο πριν το προδιαγεγραμμένο τέλος, γνωρίζει τον έρωτα και μαθαίνει να χαίρεται με τα απλά μικροπράγματα και η ζωή του μοιάζει περισσότερο με ρομαντική κωμωδία.. Τελικά λοιπόν, ποιος θα είναι ο επίλογος στο κωμικοτραγικό βιβλίο της ζωής του;
Πανέξυπνη και σκεπτόμενη feel good ταινία, που συμπλέκοντας τη συγγραφική φαντασία με την πραγματικότητα, ψάχνει τα όρια ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό και αξιοποιεί ιδανικά τόσο τον Will Ferrell (να ποιον θα υποστηρίζω στις χρυσές σφαίρες για κωμικό ρόλο!!) που επιτέλους σταματάει να κάνει γκριματσες και αποδεικνύει το ταλέντο του, όσο και τον Dustin Hoffman και κυρίως την υπέροχη Emma Thompson που υποδύεται ιδανικά την νευρωτική συγγραφέα.

«..And so he did what countless punk-rock songs had told him to do so many times before: HE LIVED HIS LIFE!».

"Οι Ζωες Των Αλλων", του Florian Henckel von Donnersmarck

Ένα σύστημα τόσο σαθρό που για να επιβιώσει προσπαθεί να εκμηδενίσει την προσωπική ελευθερία των πολιτών του. Κοριοί, παρακολουθήσεις. Οι τοίχοι έχουν αυτιά και τα παράθυρα μάτια. Οι επιθυμίες των «πατερούληδων», διαταγές. Και όλοι οι αντιρρησίες εξαλείφονται. Ή φεύγουν προς τα εκεί που δύει ο ήλιος..
Ένα τέτοιο σύστημα χρειάζεται και εκτελεστές. Ανθρώπους-κοριούς. Ανθρώπους ψυχρούς. Που δεν σκέφτονται, μόνο εκτελούν διαταγές. Ανθρώπους χωρίς ζωή. Που ζουν μόνο μέσα από τις ζωές των άλλων. Αλλά χωρίς να ζουν. Απλά παρατηρούν. Και καταγράφουν.
Ένας τέτοιος ήταν και ο «HGW XX/7». Ένας κωδικός. Ένας αδίστακτος πράκτορας της Στάζι, ένας τυφλός υπήκοος του συστήματος. Η ειδικότητά του, οι ανακρίσεις μέχρι τελικής πτώσεως. Και οι σιωπηλές παρακολουθήσεις. Δεν το έκανε επειδή τον αναγκαζαν, μα επειδή είχε μάθει να πιστεύει σ'αυτό.
Η ζωή του ήταν ψυχρή, η ψυχή του αναίσθητη και ο έρωτάς του πληρωμένος. Παρακολουθούσε τις ζωές των άλλων, κατέγραφε και κατήγγειλε. Αυτή ήταν η ζωή του. Μια σειρά από ψεύτικες μηχανικές κινήσεις.
Μέχρι που ήρθε αντιμέτωπος με πραγματική ζωή. Με αληθινά συναισθήματα. Με ζεστές ανθρώπινες σχέσεις. Μπήκε στη ζωή τους σαν κοριός, με διαταγή να τους παρακολουθεί και να αποσπάσει κάτι το μεμπτό. Και εκείνοι μπήκαν στη ζωή του σαν το σαράκι και του έτρωγαν τα σωθικά.
Παρακολουθώντας τους, άκουσε τί θα πει ελεύθερη σκέψη και είδε τί θα πει αληθινή ζωή. Και θέλησε να ζήσει λίγο από τις ζωές τους. Από τις ζωές των άλλων. Να παρέμβει, να διορθώσει, να προστατεύσει.
Πως όμως να τους βοηθήσει να ζήσουν, όταν ούτε ο ίδιος δεν έχει μάθει να ζει;

...Άξιο το βραβείο, και μόνο για το υπέροχο βλέμμα του Ulrich Mühe.
*[και τώρα δυναμικά για το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας!!]