Friday, February 29, 2008

"No country for old men", των Ethan και Joel Coen

"An aged man is but a paltry thing,
A tattered coat upon a stick, unless
Soul clap its hands and sing, and louder sing
For every tatter in its mortal dress,
Nor is there singing school but studying
Monuments of its own magnificence;
And therefore I have sailed the seas and come
To the holy city of Byzantium"



Με παρατημένη μα και σίγουρη ταυτόχρονα φωνή, ο Ed Tom μας συνοδεύει καθώς πρωτοπερπατάμε περιπλανώμενοι στην αχανή, όμως και τόσο αποπνικτική πεδιάδα του Τέξας. Από την πρώτη του φράση, το ξέρουμε. Είναι "ένα κουρέλι στο ραβδί που τον βαστά" και μιλά για "μνημεία του δικού του μεγαλείου". Τι ειρωνεία, μαύρη και σκληρή, να μιλά για το παρελθόν και να αναφέρεται σ' έναν ανήλικο δολοφόνο που σκότωσε χωρίς ίχνος πάθους. Και που, χάρη στον Ed Tom, σάπισε στην φυλακή. Ο Ed Tom μας υποδέχεται στο δικό του (παρηκμασμένο όπως αποδείχθηκε) Βυζάντιο και μας ομολογεί, παραδομένος ήδη από την αρχή και κουρασμένος να ασχοληθεί με κάτι που δεν κατανοεί: αυτός δεν είναι τόπος για τους γερασμένους. Αποδεικνύεται όμως, αρκούντως ειρωνικά, πως είναι τόπος για τους μελλοθάνατους.
Ο Llewelyn Moss από την άλλη, δείχνει συνηθισμένος στη νεκρή ξεραϊλα και στον αδυσώπητο ήλιο που μας έχει αποχαυνώσει ήδη από το πρώτο εικοσάλεπτο. Σκληροτράχηλος, μέσα κι έξω, δείχνει σίγουρος για όσα ξέρει πως μπορεί να κάνει. Και πεισματάρης. Ξέρει να στοχεύει, να κρύβεται και να μυρίζει ίχνη. Και να παίρνει τα λάφυρα που του αναλογούν. Δεν είναι ούτε καλός, ούτε κακός, ούτε ηθικός ούτε ανήθικος. Δεν είναι ούτε νέος, ούτε γέρος. Είναι όμως μελλοθάνατος. Γιατί, σε μια τυχαία στιγμή αφέλειας και απληστίας, και ίσως λίγο πείσματος, θα θελήσει να πάρει λάφυρα που δεν είναι δικά του.
Ο Anton Chigurgh, σαν γεννημένος μέσα από το ξερό, νεκρό χώμα του αποπνικτικού τοπίου που μυρίζει θάνατο, θα εμφανιστεί κατ' εντολή, μετά τα πρώτα πτώματα. Και ήδη από την πρώτη στιγμή, θα κάνει σαφείς τις διαθέσεις του. "Έχει τις αρχές του", θα ακουστεί κάποια στιγμή, αρκούντως τραγικά. Το νιώθουμε, ίσως, μα δεν το βλέπουμε ποτέ. Γιατί σκοτώνει αυτό το πλάσμα; Από τύχη; Από συνήθεια; Από ανάγκη; Κι όμως, στη μόνη σκηνή που θα μπορούσε πραγματικά να σκοτώσει από τύχη, το "τυχαίο" δεν του το επέτρεψε. Όλα τα άλλα, είναι αποστολές. Που είναι ρυθμισμένος να βγάλει εις πέρας. Σαν απεσταλμένος ενός απροσδιόριστου "κακού", ενσωματώνει μια σατανική, α-ήθικη κακία που δεν αποπνέει τίποτα το ανθρώπινο. Και που εξολοθρεύει οτιδήποτε ανθρώπινο μπει στον δρόμο της αποστολής του.

Στο διάρκεια του κυριολεκτικά ανελέητου κυνηγητού, οι τρεις κυνηγοί δε θα συναντηθούν ζωντανοί στο ίδιο καρέ. Κι όμως ακούς τα ποδοβολητά και το λαχάνιασμα κάτω από τον καυτό ήλιο, τους παλμούς της καρδιάς στο μακρόστενα σκοτεινά δωμάτια των μοτέλ. Ακούς τις τρομαχτικές σιωπές της νύχτας πίσω από τις κουρτίνες και εισπνέεις την πνιγηρή σκόνη που σηκώνουν οι αφηνιασμένες ρόδες. Βλέπεις το αίμα σχεδόν να στάζει από την οθόνη και να κυλά βασανιστικά προς το μέρος σου. Και ακούς αδιάκοπα τις ανάσες τους πίσω από την πλάτη σου. Το κοφτό λαχάνισμα του Llewelyn, τη βαριά αναπνοή του Anton, το βαριεστημένο ξεφύσημα του Ed Tom.
Μια ειρωνικά παράλογη βία (που οι πονηροί Κοέν μέσα από το κείμενο του ΜακΚάρθι στολίζουν με στάλες κατάμαυρου χιούμορ) χωρίς πραγματικό τιμωρό. Και σκοπό. Τα λεφτά χάνουν από ένα σημείο και μετά τη σημασία τους. Αλλά και η επιβίωση ακόμα, το ίδιο. "You know how this is going to turn out, don't you?" θα ψιθυρίσει η απόκοσμη φωνή στο τηλέφωνο. Ο Moss όμως συνεχίζει από ξεροκέφαλο αφελές πείσμα, ο Chighurg από εσωτερική επιθυμία και ο σερίφης από εξωτερική υποχρέωση. Όταν το κυνηγητό τελειώσει, με την αναπόφευκτη κατάληξη, το ματωμένο τοπίο δεν μοιάζει αταίριαστο. Είναι σαν προεξαναγγελθείσα είδηση. Και θυμίζει τον αρχικό, ξερό τόπο του "εγκλήματος" που τα νεκρά κορμιά έμοιαζαν σαν φυσική συνέχεια της νεκρής πεδιάδας.
Το τέλος βέβαια, δε θα έρθει τόσο γρήρορα κι ούτε θα είναι τόσο απλό. Και βέβαια, καθόλου λυτρωτικό. Για κανέναν, όπως θα περιγράψει εύγλωττα αλλά και τραγικά ο Ed Tom μέσα από τα όνειρά του, αποσυρμένος πια από μια πατρίδα που δεν έχει χώρο για τους απόκληρούς της. Όποιοι κι αν είναι αυτοί.



"That is no country for old men. The young
In one another's arms, birds in the trees -
Those dying generations - at their song,
The salmon-falls, the mackerel-crowded seas,
Fish, flesh, or fowl, commend all summer long
Whatever is begotten, born, and dies.
Caught in that sensual music all neglect
Monuments of unageing intellect"

...Just call it, friendo

15 comments:

theachilles said...

Πολύ καλό κείμενο φίλη μου! Πρόλαβες και το post μου, και γω θα κάνω άμεση αντιπαραβολή με τους στίχους του αγαπημένου μου ποιητή - μη με κατηγορήσεις για λογοκλοπή!!

Πάντως είναι η καλύτερη των Coen, έτσι;

Caesar said...

Νετρίνα, Αχιλλέα σπεύδω ολοταχώς για τους Βrothers Coen !
Σταθερή αξία :)

Seven Film Gallery said...

Χμ! Μας επεισες! Για δες εμεις σε πείθουμε?

neutrino said...

Aχιλλεα,
merci αγαπητε, περιμενω το κειμενο σου! Επισης απλα γελαω δυνατα με την αναφορα σου στη λογοκλοπη. Αλλωστε ο Yeats αποτελει εμπνευση για ολους -εμενα απο μπλοκαρισμα τοσων ημερων με εβγαλε....!
Οντως, ειναι μαλλον η καλυτερη τους. Αλλα.. αγαπω ιδιαιτερα για προσωπικους λογους τον Ανθρωπο που δεν ηταν εκει. Και ο El Dudorino βεβαια ειναι σταθερη αξια. Χμ.

Καισαρα,
δες το..! κι αυτο και το There will be blood. Τι συγκυρια να βγαινουν δυο τετοιες ταινιες μαζι στην Ελλαδα. Περιμενω και τα αισθαντικα σου κειμενα οταν τις δεις :)

Sfg,
σας επεισα γιατι; οτι αξιζαν οι Κοεν το Οσκαρ; Σας διαβεβαιω, δεν ηταν αυτη η προθεση μου. Εσεις με βαζετε σε σκεψεις με αυτα που διαβαζω για το Φεστιβαλ Ντοκυμαντερ. Και οχι ευχαριστες :/

Anonymous said...

νεοεισαχθείς στις blog-εξερευνήσεις
πλανήθηκα απ' την επωνυμία του ιστολογίου- ήλπιζα κάτι σε συγχρονη φυσική- ωστόσο έπεσα πάνω στον άλλο έρωτα, τον κινηματογράφο.

ωραία δουλειά, θα σε παρακολουθώ...
τους χαιρετισμους μου.

Caesar said...

Λοιπόν, όλα τα λεφτά στο βλέμμα, στο ύφος και στην κόμη του Μπαρδέμ ! Καταπληκτικός !
Υπέροχη σκηνοθεσία από την αρχή μέχρι τέλος.
Ξεχωριστή η σκηνή - ο διάλογος, με τον ηλικιωμένο βεντζινά!

neutrino said...

γεια σου ανωνυμε και καλωσηρθες!
δυστυχως απο πυρηνικη φυσικη δεν εχουμε, αλλα απο σινεμα πολυ. να μας ξαναρχεσαι και επωνυμως (δηλαδη με blog!) :))

caesar,
ο Anton Chigurgh ειναι για μενα icon της δεκαετιας. Και το εξαιρετικο με τον Bardem ειναι οτι εφτιαξε μια τετοια φιγουρα με παρα πολυ εντονα και ιδιαιτερα εξωτερικα χαρακτηριστικα (κομμωση, φωνη, βηματισμος..), χωρις ομως να τον αφησει κενο περιεχομενου.

lafkadio said...

Νομίζω ότι έχεις δίκιο! Οι τρεις τους δεν εμφανίζονται ποτέ στο ίδιο κάδρο!!! Δεν το είχα παρατηρήσει!

kioy said...
This comment has been removed by the author.
kioy said...

Υπέροχο το κειμενό σου φίλτατη neutrino. Όλο πιο φειδωλά μας γράφεις και μας έχεις λείψει! Τελικά μόνο εγώ πήρα τον Ed ως θετικό ήρωα του δράματος; Πάντως καθόλου δεν διαφωνώ με τα επιχειρήματα σου...

'Οσο για το απραγματοποιήτο της ταυτόχρονης και ταυτόχωρης συνεύρεσης των τριών ίσως ωφείλεται στο ασυμβίβατο των 3 χρονικών διαστάσεων(παρελθόν, παρόν, μέλλον).
Την καλησπέρα μου!

Anonymous said...

Hello. This post is likeable, and your blog is very interesting, congratulations :-). I will add in my blogroll =). If possible gives a last there on my blog, it is about the TV de LCD, I hope you enjoy. The address is http://tv-lcd.blogspot.com. A hug.

neutrino said...

kioy,
χαρα μου παντα να σχολιαζεις, εχεις δικιο για τα τρια χρονικα επιπεδα. ο Εντ παντως μου φανηκε ο πιο τραγικος ηρωας, δεδομενου οτι εχει "ταχθει" να κανει κατι, αλλα εχει συνειδητα αποσυρθει απο το εργο του, αποδεχομενος την ανικανοτητα του να σταματησει το "κακο".
δεν ξερω γιατι γραφω τοσο λιγο, μολις γυρισα απο ενα φανταστικο τριημερο στο Παρισι και θελω να γραψω για ολες τις παριζιανικες ταινεις που αγαπω. για να δουμε, θα μοθυ ρθει καμια εμπνευση; :)

Anonymous said...

I didn't like the film...but
it did make me want to get McCarthy's "The Road".....the book
helped me to see WHY i didn't like
the film...it's a devastating read..I only like films that make
me go back to them again and again and again...and this is NOT one of
these films....I now never read reviews....raving or otherwise...a waste of time...if you have't finetuned your brain to choose for yourself then you are simply a witless consumer (not bad...but noy
good enough for me...
BLOGLESS ON THE WEBsss...

etalon said...

Απλά ήθελα να στο πω εγώ.
Εφυγε ο Τζούλυ...

neutrino said...

hello there anonymous,
thanks for stepping by! i tried to explain why i did like the film, but i can see why someone wouldn't like it. i haven't read the book yet, i'm waiting to go back to greece -and read the greek translation :) reviews are useful in order to read different points of view, and different points of view are always welcome -n'est ce pas?

etalon,
μολις γυρισα απο ταξιδι, και εισαι ο αγγελος των κακων επων. τουλαχιστον πληρης ημερων.. ευκαιρια να τον ξαναμελετησουμε -και στη μεγαλη οθονη