"Wild Strawberries", του Ingmar Bergman

Ενα παλιο αυτοκινητο και μια τελευταια διαδρομη.

Στασεις στο παρελθον, σε ονειρα και οραματα μιας ζωης που περασε αλλα δεν βιωθηκε, αποκαλυψεις σ' ενα σπιτι στην εξοχη με μια αναμνηση απο αγριες φραουλες που ο ψυχρος καθηγητης Borg δεν γευτηκε ποτε. Μια παρελαση χαρακτηρων με διπλη υποσταση, σ'ενα θεατρο φανταστικο εμπνευσμενο απο τη ζωη που δεν εζησε. 'Η μηπως μια αναπαρασταση αναμνησεων σε μια προσπαθεια ανασυνθεσης μιας ολοκληρης ζωης που ξερει πως φτανει στο τελος; Μια αναγκη εσωτερικη, ενα παιχνιδι της φαντασιας αχρονο και αιωνιο, μ'ενα ρολοι χωρις δεικτες για το χρονο που ακομα κι οταν φτανει το τελος, δεν τελειωνει ποτε.

Ενα καλοκαιρινο βραδυ, στου Ψυρρη. Σε μια ηλικια που ο κινηματογραφος ηταν μονο ανεμελη σαββατιατικη αποδραση στο Village με παρεα και ποπ κορν, ο πατερας μου με πηρε απο το χερι για να δουμε τον αγαπημενο του σκηνοθετη. Ακολουθησα με συγκρατημενη περιεργεια και συγκεκαλυμμενη βαρεμαρα. Δεν ειχε ποπ κορν, ουτε χρωματα στην οθονη.

Ειχε ενα ρολοι χωρις δεικτες και αγριες φραουλες με γευση πικρη. Και μια αποκαλυψη.

Ολα απο καπου ξεκινουν..

Χρονια μετα, ταινιες μετα, φτασαμε αισιως τα φετινα Χριστουγεννα. Φευγοντας απο τη Στοκχολμη, απαιτησαμε να κανουμε μια μικρη παρακαμψη -για το απαραιτητο προσκυνημα στην Ουπσαλα.

Εδω που μεγαλωσε η Φανυ και ο Αλεξανδρος, εδω που φυτρωσαν οι Αγριες Φραουλες, εδω που περασε το Καλοκαιρι με τη Μονικα, εδω που ακουσε Κραυγες και Ψιθυρους, εδω που επαιξε τη Φθινοπωρινη Σονατα, εδω που εζησε Σκηνες απο ενα Γαμο (απο πολλους γαμους), εδω που πρωτοσυναντηθηκε με τη μυστηρια Περσονα, εδω που επαιξε τη μυθικη παρτιδα σκακι. Αυτη που φοβηθηκε πως θα τη χασει, μα τελικα την κερδισε. Χτες το βραδυ, την κερδισε την καταραμενη παρτιδα. Γιατι ο Ingmar Bergman δεν θα πεθανει ποτε.

Teacher (in dream): Would you please diagnose this patient, professor Borg?

Isak Borg: But, this patient is dead.

[the patient bursts into laughter]

[συμβουλη: δειτε τι καλα που τα λεει και ο φιλος identity cafe, με αφορμη το θανατο των δυο μεγαλων]

Δεν ειχα προλαβει να τον γνωρισω περισσοτερο, ουτε τον γνωριζα απο παλια. Φετος μου πρωτοεμφανιστηκε, οπως σε πολλους αλλους, μεσα απο τη μεγαλη οθονη, με το υγρο του βλεμμα που καταφερε αυτοστιγμει να κατακτησει τις ζωες μας, τις ζωες των αλλων.
Η δικη του ζωη ηταν απο καιρο αλλου. Και το γνωριζε για χρονια.
Δεν ξερω γιατι η ειδηση του θανατου του με ταραξε τοσο πολυ.
Ισως ειναι πεζο, ισως ειναι επειδη φετος ειδα μεζαμενες τοσες ταινιες του, προσπαθωντας να καλυψω το χαμενο χρονο, μιας και μετα τη μεγαλη "ανακαλυψη" μου οταν στην αρχη της χρονιας τον ειδα στο "Das Leben Der Anderen", αρχισα να ψαχνω μανιωδως τη φιλμογραφια του και να βλεπω οσες περισσοτερες ταινιες του βρηκα. Ενιωθα ετσι σαν να τον παρακολουθω χρονια.
Ομως δεν ειναι μονο αυτο. Δεν ειναι αυτο.
Ειναι ο τροπος που με αγγιζει, καθε φορα, οταν συνειδητοποιω πως ανθρωποι που γνωριζουν πως η τυχη, πως οι στατιστικες, πως η ζωη δεν φαινεται να ειναι με το μερος τους, και αυτοι παρολα αυτα, με πεισμα, παλευουν μεχρι το τελος.
Μια διεθνης αναγνωριση δεν ειναι βεβαια τιποτα, ειναι πολυ λιγο, μπροστα στο θανατο. Οταν ομως παιζεις μαζι του για χρονια και τον ξεγελας χρονο με το χρονο, μηνα με το μηνα, μερα με τη μερα, τουλαχιστον ας ξερεις πως ο αγωνας σου εχει αποτελεσμα. Οτι τον θανατο δεν τον ξεγελασες απλα, αλλα οτι του εβγαλες αυθαδικα τη γλωσσα. Οτι τον ξεπερασες, εστω και για λιγο, μεσα απο την τεχνη. Την τεχνη σου.
Ο Ulrich Muhe την ειχε την αναγνωριση στην πατριδα του, χρονια τωρα, μεσα απο πολυ επιτυχημενες ταινιες (αναζητηστε μερικες: "Funny Games", "Das Schloss", "Βenny's Video" του Χανεκε, "Αmen" του Γαβρα), επωνυμους ρολους σε πολλα θεατρικα εργα (ας μπορουσα να βρω την παρασταση "Blasted" της Sarah Kane που επαιζε προσπερσι στην Schaubuhne..) και δημοφιλεις τηλεοπτικες σειρες. Φετος ομως στοιχειωσε ολοκληρο τον κοσμο με το βλεμμα του. Και δακρυζαμε κι εμεις καθως ακουγε τη σονατα του καλου ανθρωπου, πονουσαμε κι εμεις καθως κρυφακουγε λαθραια τις ζωες των αλλων, λυτρωθηκαμε κι εμεις οταν τελικα εζησε την αληθινη ζωη.
Κι αυτος, μεσα απο την οθονη, ζουσε πραγματι μεσα απο τις ζωες των αλλων. Ζουσε λιγες στιγμες περισσοτερο μεσα απο τους χαρακτηρες που ερμηνευε, κι ετσι καθε μερα εδιωχνε το θανατο λιγο πιο μακρια.
Και τωρα, μεσα απο τους χαρακτηρες του, μεσα απο τις ταινιες του, μεσα απο τα βλεμματα μας, μεσα απο το θαυμασμο μας, μεσα απο τις ζωες των αλλων, θα ζει στο εξης αιωνια.
Δεν ειμαι καλη σε κανενος ειδους αποχαιρετισμους και ετσι δεν ξερω τι επιλογος ταιριαζει σε εναν τετοιο αποχαιρετισμο.
Θα δανειστω απο τον φιλο identity cafe και θα πω απλα,
Ulrich, das ist fur dich.

"Le Grand Bleu" του Luc Besson

Θα επανελθω απο βδομαδα με κειμενακι για την ταινια.

Προς το παρον, παω να το θαυμασω απο κοντα και ..να ριξω και καμια βουτια!



Καλο Καλοκαιρι!

Cinetheatrical Monologues

Ποτέ μέχρι σήμερα δεν πίστευα οτι τίθεται θέμα διλήμματος.

Ούτε τώρα το πιστεύω, αλλά πρώτη φορά χτες μου τέθηκε τόσο ρητά, και η απορία, ειλικρινής, μου έμεινε: "Κινηματογράφος ή θέατρο; Τί από τα δύο προτιμάς; Mα δεν μπορεί να σ'αρέσουν εξίσου, κάποιο θα πρέπει να προτιμάς από τα δύο.."

Από τη μία είναι η αμεσότητα, η ένταση, η παροδικότητα. Η αναπαράσταση της πραγματικότητας, συνήθως καθ'υπερβολην μα κι άλλες φορές με αξιοθαύμαστη ρεαλιστικότητα, σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων. Μια πραγματικότητα στη σκηνή, άλλη πραγματικότητα στα καθίσματα, μα είναι εκεί, αληθινοί, χειροπιαστοί, δίπλα σου, αναπνέουν τον αέρα σου, ακούνε τη φωνή σου, τον ψίθυρό σου, αλλά είναι ταυτόχρονα σε μια άλλη πραγματικότητα, που σε δύο ώρες θα έχει εξαφανιστεί, σαν να μην υπήρξε ποτέ. Μια σύντομη μετάβαση στο "άλλο", μια μεταμόρφωση που γίνεται μπροστά σου, δίπλα σου. Δύο διαφορετικά, παράλληλα σύμπαντα, μα τα σύνορά τους δεν είναι σαφή. Σε κάθε παράσταση, το άλλο σύμπαν ξετυλίγεται νομίζεις για σένα, για λίγες ώρες, και μετά αυτή η διάσταση εξαφανίζεται από τον πραγματικό μας κόσμο. Αλλά και πάλι, το σύμπαν που δημιουργήθηκε έστω και για μια θέαση αντέχει στο διηνεκές, με τον τρόπο του. Αποτυπωμένο στο εσωτερικό μας σελιλόιντ. Που μπορεί να φθείρεται με το χρόνο, μα ζει ως ανάμνηση ενός κόσμου που για λίγο υπήρξε -και γι'αυτό το διάστημα ήταν πιο έντονος και από την πραγματικότητα που τον περιέβαλλε.

Από την άλλη υπάρχει το σελιλόιντ των απεριόριστων δυνατοτήτων. Της αναπαράστασης αλλά και της αποτύπωσης της πραγματικότητας. Της αμεσότητας, που όμως δεν είναι χειροπιαστή σαν τη θεατρική, γιατί με αυτή την πραγματικότητα σε χωρίζει ένα πανί, πολλές ώρες γυρισμάτων γεμάτες "cut" και επαναλήψεις. Αλλά σε ενώνει η αλήθεια της εικόνας. Μιας εικόνας χωρίς όρους. Η άλλη πραγματικότητα που ξετυλίγεται μπροστά σου, είναι ένας άλλος, απεριόριστος και αιώνιος κόσμος, που υπάρχει παράλληλα με τον δικό μας, τον πραγματικό. Ο κινηματογραφικός κόσμος δεν είναι θνησιγενής σαν τον θεατρικό. Είναι αιώνιος. Αποτυπώνεται και ζει στο διηνεκές. Με κάθε ταινία, δημιουργείται ένα παράλληλο σύμπαν, ερήμην σου, που ως θεατής δεν το βιώνεις εν τη γενέσει του όπως στο θέατρο, αλλά θα υπάρχει για πάντα, όχι ως ανάμνηση, αλλά ως εικόνα. Για σένα αλλά και για τους άλλους. Σαν καταφύγιο, σαν παγίδα, σα φυλακή και σαν σωτηρία από τον πραγματικό κόσμο. Πολλές φορές είναι πιο υπερβολικό και από τη φαντασία και άλλες φορές πιο αληθινό και από την καθημερινότητά σου. Μια εικόνα παντοδύναμη, που δεν έχει ανάγκη να υποταχθεί στους όρους της σκηνής. Η δύναμη της κινηματογραφικής εικόνας είναι απεριόριστη -και είναι σχεδόν αδύνατον να μην της υποταχθείς, έστω και για λίγο. Ίσως όχι ολόκληρωτικά. Ίσως όχι κάθε φορά. Αλλά αυτός ο κόσμος είναι εκεί, και σε περιμένει για να βυθιστείς κάθε στιγμή στην αλήθεια του.

Ποιά ένταση είναι μεγαλύτερη; Η αμεσότητα της σκηνής, ή η πραγματικότητα της οθόνης;

Ποία αίσθηση είναι πιο έντονη; Ο ψίθυρος του θιάσου ή η καδραρισμένη γωνιά της οθόνης;

Ποιά στιγμή διαρκεί για πάντα; Ποιά αναπαράσταση είναι πιο αληθινή; Ποιά εικόνα κρύβει την αλήθεια μου; Σε ποιά πραγματικότητα να βυθιστώ;

..Πρέπει πραγματικά να διαλέξω;

I Know What You Did Last Summer

Όσο περισσότερο πήζω εδώ πέρα, τόσο περισσότερο το μυαλό μου ταξιδεύει. Ε, και δεν ήθελε και πολύ να κάνει τη σύγκριση: Περσι ακριβώς τέτοια επoχή τρέχαμε με τους σάκους μας από τρένο σε τρένο σε όλη την Ιταλία.

Waiting for my summer to start..