Tuesday, July 31, 2007

"Wild Strawberries", του Ingmar Bergman


Ενα παλιο αυτοκινητο και μια τελευταια διαδρομη.
Στασεις στο παρελθον, σε ονειρα και οραματα μιας ζωης που περασε αλλα δεν βιωθηκε, αποκαλυψεις σ' ενα σπιτι στην εξοχη με μια αναμνηση απο αγριες φραουλες που ο ψυχρος καθηγητης Borg δεν γευτηκε ποτε. Μια παρελαση χαρακτηρων με διπλη υποσταση, σ'ενα θεατρο φανταστικο εμπνευσμενο απο τη ζωη που δεν εζησε. 'Η μηπως μια αναπαρασταση αναμνησεων σε μια προσπαθεια ανασυνθεσης μιας ολοκληρης ζωης που ξερει πως φτανει στο τελος; Μια αναγκη εσωτερικη, ενα παιχνιδι της φαντασιας αχρονο και αιωνιο, μ'ενα ρολοι χωρις δεικτες για το χρονο που ακομα κι οταν φτανει το τελος, δεν τελειωνει ποτε.

Ενα καλοκαιρινο βραδυ, στου Ψυρρη. Σε μια ηλικια που ο κινηματογραφος ηταν μονο ανεμελη σαββατιατικη αποδραση στο Village με παρεα και ποπ κορν, ο πατερας μου με πηρε απο το χερι για να δουμε τον αγαπημενο του σκηνοθετη. Ακολουθησα με συγκρατημενη περιεργεια και συγκεκαλυμμενη βαρεμαρα. Δεν ειχε ποπ κορν, ουτε χρωματα στην οθονη.
Ειχε ενα ρολοι χωρις δεικτες και αγριες φραουλες με γευση πικρη. Και μια αποκαλυψη.
Ολα απο καπου ξεκινουν..

Χρονια μετα, ταινιες μετα, φτασαμε αισιως τα φετινα Χριστουγεννα. Φευγοντας απο τη Στοκχολμη, απαιτησαμε να κανουμε μια μικρη παρακαμψη -για το απαραιτητο προσκυνημα στην Ουπσαλα.
Εδω που μεγαλωσε η Φανυ και ο Αλεξανδρος, εδω που φυτρωσαν οι Αγριες Φραουλες, εδω που περασε το Καλοκαιρι με τη Μονικα, εδω που ακουσε Κραυγες και Ψιθυρους, εδω που επαιξε τη Φθινοπωρινη Σονατα, εδω που εζησε Σκηνες απο ενα Γαμο (απο πολλους γαμους), εδω που πρωτοσυναντηθηκε με τη μυστηρια Περσονα, εδω που επαιξε τη μυθικη παρτιδα σκακι. Αυτη που φοβηθηκε πως θα τη χασει, μα τελικα την κερδισε. Χτες το βραδυ, την κερδισε την καταραμενη παρτιδα. Γιατι ο Ingmar Bergman δεν θα πεθανει ποτε.

Teacher (in dream): Would you please diagnose this patient, professor Borg?
Isak Borg: But, this patient is dead.
[the patient bursts into laughter]

[συμβουλη: δειτε τι καλα που τα λεει και ο φιλος
identity cafe, με αφορμη το θανατο των δυο μεγαλων]

13 comments:

neutrino said...

Antonioni blew up..

Byronas said...

Σωστά τα λες neutrino για τον Bergman. Με πολύ απλές εικόνες, αλλά μεγαλοφυείς στη συλληψή τους υποβάλλει τον θεατή παρά το ασπρόμαυρο της οθόνης. Η σκηνή με το σκάκι από την Έβδομη Σφραγίδα είναι η αγαπημένη μου από τα έργα του, αλλά ομολογώ ότι πρέπει να δω αρκετές από τις ταινίες του ακόμα.

Δύο πρωτοπόροι του κινηματογράφου έφυγαν την ίδια μέρα. Πρέπει να έχει κάτι η ημέρα...

Caesar said...

Πολύ όμορφο το οδοιπορικό σου στο χρόνο και στο χώρο για τον Μπέργκμαν !

Υπέροχες ταινίες, για την άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής, τις ανθώπινες σχέσεις τις αγωνίες & τις αναζητήσεις, τη ματαιότητα της ανθρώπινης ζωής...

Όπως έλεγε κι ο ιδιος:
"Με την αγωνιώδη & συνεχή προσπάθειά μας για επικοινωνία, ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να δεχτούμε το φρικτό γεγονός της ολοκληρωτικής μας ερημιάς. Ψάχνουμε αδιάκοπα για καινούργια σχέδια, καινούργια σχήματα για να μπορέσουμε να αποσοβήσουμε μερικά ή ολοκληρωτικά την επίγνωση της δικής μας μοναξιάς"

etalon said...

o Ιουλιος ηταν περονοσπορος και για τα δαση και για το σινεμα.
Μενει να δουμε τι απεμεινε, να μετρησουμε, να αναμετρηθουμε.

Οκ ο σεβασμος κι η μνημη, αλλα η ζωη μας που οριζεται?

Ειναι καιρος να αποφασισουμε για μας.

Επιλογες και σταση ζωης.

Επιλογες!

(τι αγνωστη που μ' ακουγεται η λεξη...)

IdentityCafe said...

Ti omorfo keimeno...
mhpws lew, mhpws oi cinephil einai ta pio cool paidia? Neutrina megalh agkalia ek makrothen... wraios o father sou!!!

theachilles said...

Ναι, αυτή η σκηνή στο τέλος του post σου από τις Άγριες Φράουλες είναι συγκλονιστική. Και απίστευτα ταιριαστή.

Κάτι γίνεται, κάποιο κόλπο ετοιμάζουν όλοι μαζί εκεί που πάνε... Τα πλάνα της Περσόνα και της Έκλειψης θα σημαδεύουν για πάντα τον κινηματογράφο...

kioy said...

Ανεξίτηλα σημάδια δε σβήνουν στην άμμο του χρόνου,
μεγάλοι καλλιτέχνες που σκιάζουν το κρεβάτι του πόνου,
με το αίμα της ψυχής τους ποτίζουν σκηνές και εικόνες,
και μαγεύουν λαούς φωτίζωντας τους μαύρους χειμώνες...

Νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη και ένα μεγάλο ευχαριστώ για αυτούς τους ανθρώπους που μας έδωσαν τη δυνατότητα να συνηπάρξουμε μαζί τους μέσα απ' το έργο τους! Η αιωνιόττα τους ανήκει...

Anonymous said...

Είσαι εκπληκτική όταν γράφεις για κάτι που αγαπάς!

Μη με βαρέσετε, έργο του Bergman δεν έχω δει. Θα επανορθώσω πάραυτα!

neutrino said...

byrona,
δεν πιστευα πως ενας ανθρωπος μπορει να κανει τοσες καλες ταινιες. ειλικρινα, ο,τι εχω δει απο Μπεργκμαν εχει κατι το συγκλονιστηκο. Ολες οι ταινιες που αναφερονται στο ποστ ειναι εκπληκτικες -και φαντασου υπαρχουν κι αλλες.. ενας νεος υπεροχος οριζοντας ξανοιγεται μπροστα σου!

καισαρα,
τα λογια του τα λενε ολα. μεσα απο τις ταινιες του εξερευνουσε ακριβως αυτο το κενο και την αναγκη επικοινωνιας σαν να ειναι προσωπικο του βιωμα. παντα το ειχα απορια: στις σκηνες απο ενα γαμο πχ, αυτος, που δεν μπορεσε να σταθει σε ενα γαμο και ειχε απειρες εξωσυζυγικες σχεσεις πως ειχε την ικανοτητα να δει με τοση διαυγεια τη ζωη ενος παντρεμενου ζευγαριου και να την ψυχολογησει με αυτον τον σχεδον αριστο τροπο. ο ανθρωπος ειναι ιδιοφυια!

εταλον,
εχουμε κι εμεις τη δυνατοτητα καποιων επιλογων.. αλλα και πολλα πραγματα γινονται ερημην μας. o Bergman τα κατεγραφε ολα αυτα μοναδικα. Τωρα ποιος μας απεμεινε που να αποτυπωνει με τοση ειλικρινεια την υπαρξη μας στο πανι για να βλεπουμε και να μαθαινουμε;

identity cafe,
σου στελνω κι εγω μεγαλη υπεραντλαντικη αγκαλια. αν κρινω απο σενα και την υπολοιπη μπλογκοσινεπαρεα, ναι οντως οι σινεφιλ ειναι τα καλυτερα παιδια. :D
ο φαδερ με βασανισε αργοτερα στα κινηματογραφικα και λιγο τον εχει ανησυχησει η προσφατη φανατικη ενασχοληση με ολα αυτα, αλλα κατα βαθος ξερει οτι εκεινος μου ανοιξε το δρομο (και πολυ κατα βαθος του αρεσει κιολας) :))

αχιλλεα,
λες να μας ερθει καμια κοπια απο τον αλλο κοσμο; σκεψου μια συμπραξη ολων των μεγαλων ονοματων που εφυγαν, απο διαφορες εποχες. χμ, αρχιζω να πιστευω στη μεταθανατο ζωη!!

kioy,
η αιωνιοτηα πραγματικα τους ανηκει. οι ταινιες του Μπεργκμαν δεν θα σταματησουν ποτε να ειναι επικαιρες, γιατι περιγραφουν τον ανθρωπο στην πραγματικη του διασταση. αυτη που πολυ συχνα τεινουμε (προσπαθουμε) να ξεχασουμε, αλλα υπαρχουν ανθρωποι σαν κι αυτον που μας υπενθυμιζουν απο τι τελικα ειμαστε φτιαγμενοι. (τα λες πολυ ομορφα..!)

reactor,
(ευχαριστω για το κοπλιμαν *blushing*)
κανεις δε θα σου πει τιποτα αγαπητε! αλλα με την ευκαιρια, νοικιασε ΑΜΕΣΩΣ ολη τη φιλμογραφια του και θα μας θυμηθεις. Ξεκινα κι εσυ αν θες με τις Αγριες Φραουλες, ενα καλοκαιρινο βραδυ, οπως κι εγω :)

Caesar said...

"έζησα μια ζωή παραδομένος στις υπέροχες "τυχαίες" γυναίκες της ζωής μου, αφού κάθε ταινία μου ήταν για μένα και μια νέα ερωτική σχέση με κάποια πρωταγωνίστρια"
[Ι.Β.]

Με πέντε επίσημους γάμους & άπειρες ερωτικές περιπέτειες, πραγματικά δεν έχω καμιά απορία
πως ειχε την ικανοτητα να δει με τοση διαυγεια τη ζωη ενος παντρεμενου ζευγαριου και να την ψυχολογησει με αυτον τον σχεδον αριστο τροπο, όπως στο "Σκηνές από ένα γάμο"

"Πάντα η ζωή ήταν για μένα ενα μεγάλο βάρος και αν δεν έλεγχα τη χαοτική κατάσταση της πραγματικότητας και της προσωπικής μου ζωής μέσα από τη δημιουργία, θα είχα διαλυθεί"
[Ι.Β.]

Anonymous said...

"Πάντα η ζωή ήταν για μένα ενα μεγάλο βάρος και αν δεν έλεγχα τη χαοτική κατάσταση της πραγματικότητας και της προσωπικής μου ζωής μέσα από τη δημιουργία, θα είχα διαλυθεί"
[Ι.Β.]

Βαθιά κατανόηση, αυτογνωσία και ειλικρίνεια. Ωραίος άνθρωπος. Σπεύδω...

neutrino said...

καισαρα,
παντα ταιριαστα τα αποσπασματα που βρισκεις! πραγματι, με αυτη την εμπειρια ζωης, ειχε υλικο για να εμπνεεται. οι ταινιες του ειναι τοσο αληθινες, ανθρωπινες και βαθυτατα ψυχογραφικες που καθε φορα που παρακολουθω εργο του σχεδον δεν μπορω να συνειδητοποιησω οτι προκειται για ταινια μυθοπλασιας και νομιζω οτι ειναι προσωπικα του βιωματα!

reactor,
αν εντυπωσιαζεσαι με αυτα που λεει, που να δεις και αυτα που γυριζει! :))))

Unknown said...

Ψάχνοντας για έναν σκηνοθέτη που να απεμπλέκεται το περισσότερο από την ύλη του ανθρώπου κι έτσι να αναδεικνύει τι άλλο υπάρχει σ' εμάς από τη μορφή τη φανερή στο μάτι, ο Bergman χρησιμοποίησε αυτό ακριβώς το μέσο, το μάτι, για να μας δείξει το δικό του κόσμο, να δούμε αυτά που έζησε μήπως, ποιος ξέρει, ακόμα καλύτερα ποιός δεν ξέρει, ποιός δεν έχει αναμετρηθεί με το θάνατο, ποιός δεν έχει ζήσει από όποια θέση σκηνές από ένα γάμο, ποιός δεν έχει περάσει καλοκαίρι με τη Μόνικα, όπως βρίσκει τέλος η αναζήτηση για τέτοιον σκηνοθέτη. Καλό ταξίδι να έχει αφού δεν είναι και μόνος του κι αφού στην άλλη όχθη τους περιμένει και τους δύο με χιλιόμετρα φίλμ - καλό, της Kodac- o Αντρέι.