Monday, July 9, 2007

Cinetheatrical Monologues

Ποτέ μέχρι σήμερα δεν πίστευα οτι τίθεται θέμα διλήμματος.
Ούτε τώρα το πιστεύω, αλλά πρώτη φορά χτες μου τέθηκε τόσο ρητά, και η απορία, ειλικρινής, μου έμεινε: "Κινηματογράφος ή θέατρο; Τί από τα δύο προτιμάς; Mα δεν μπορεί να σ'αρέσουν εξίσου, κάποιο θα πρέπει να προτιμάς από τα δύο.."

Από τη μία είναι η αμεσότητα, η ένταση, η παροδικότητα. Η αναπαράσταση της πραγματικότητας, συνήθως καθ'υπερβολην μα κι άλλες φορές με αξιοθαύμαστη ρεαλιστικότητα, σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων. Μια πραγματικότητα στη σκηνή, άλλη πραγματικότητα στα καθίσματα, μα είναι εκεί, αληθινοί, χειροπιαστοί, δίπλα σου, αναπνέουν τον αέρα σου, ακούνε τη φωνή σου, τον ψίθυρό σου, αλλά είναι ταυτόχρονα σε μια άλλη πραγματικότητα, που σε δύο ώρες θα έχει εξαφανιστεί, σαν να μην υπήρξε ποτέ. Μια σύντομη μετάβαση στο "άλλο", μια μεταμόρφωση που γίνεται μπροστά σου, δίπλα σου. Δύο διαφορετικά, παράλληλα σύμπαντα, μα τα σύνορά τους δεν είναι σαφή. Σε κάθε παράσταση, το άλλο σύμπαν ξετυλίγεται νομίζεις για σένα, για λίγες ώρες, και μετά αυτή η διάσταση εξαφανίζεται από τον πραγματικό μας κόσμο. Αλλά και πάλι, το σύμπαν που δημιουργήθηκε έστω και για μια θέαση αντέχει στο διηνεκές, με τον τρόπο του. Αποτυπωμένο στο εσωτερικό μας σελιλόιντ. Που μπορεί να φθείρεται με το χρόνο, μα ζει ως ανάμνηση ενός κόσμου που για λίγο υπήρξε -και γι'αυτό το διάστημα ήταν πιο έντονος και από την πραγματικότητα που τον περιέβαλλε.

Από την άλλη υπάρχει το σελιλόιντ των απεριόριστων δυνατοτήτων. Της αναπαράστασης αλλά και της αποτύπωσης της πραγματικότητας. Της αμεσότητας, που όμως δεν είναι χειροπιαστή σαν τη θεατρική, γιατί με αυτή την πραγματικότητα σε χωρίζει ένα πανί, πολλές ώρες γυρισμάτων γεμάτες "cut" και επαναλήψεις. Αλλά σε ενώνει η αλήθεια της εικόνας. Μιας εικόνας χωρίς όρους. Η άλλη πραγματικότητα που ξετυλίγεται μπροστά σου, είναι ένας άλλος, απεριόριστος και αιώνιος κόσμος, που υπάρχει παράλληλα με τον δικό μας, τον πραγματικό. Ο κινηματογραφικός κόσμος δεν είναι θνησιγενής σαν τον θεατρικό. Είναι αιώνιος. Αποτυπώνεται και ζει στο διηνεκές. Με κάθε ταινία, δημιουργείται ένα παράλληλο σύμπαν, ερήμην σου, που ως θεατής δεν το βιώνεις εν τη γενέσει του όπως στο θέατρο, αλλά θα υπάρχει για πάντα, όχι ως ανάμνηση, αλλά ως εικόνα. Για σένα αλλά και για τους άλλους. Σαν καταφύγιο, σαν παγίδα, σα φυλακή και σαν σωτηρία από τον πραγματικό κόσμο. Πολλές φορές είναι πιο υπερβολικό και από τη φαντασία και άλλες φορές πιο αληθινό και από την καθημερινότητά σου. Μια εικόνα παντοδύναμη, που δεν έχει ανάγκη να υποταχθεί στους όρους της σκηνής. Η δύναμη της κινηματογραφικής εικόνας είναι απεριόριστη -και είναι σχεδόν αδύνατον να μην της υποταχθείς, έστω και για λίγο. Ίσως όχι ολόκληρωτικά. Ίσως όχι κάθε φορά. Αλλά αυτός ο κόσμος είναι εκεί, και σε περιμένει για να βυθιστείς κάθε στιγμή στην αλήθεια του.

Ποιά ένταση είναι μεγαλύτερη; Η αμεσότητα της σκηνής, ή η πραγματικότητα της οθόνης;
Ποία αίσθηση είναι πιο έντονη; Ο ψίθυρος του θιάσου ή η καδραρισμένη γωνιά της οθόνης;
Ποιά στιγμή διαρκεί για πάντα; Ποιά αναπαράσταση είναι πιο αληθινή; Ποιά εικόνα κρύβει την αλήθεια μου; Σε ποιά πραγματικότητα να βυθιστώ;

..Πρέπει πραγματικά να διαλέξω;

19 comments:

Anonymous said...

Μπορείς να αφεθείς πότε στο ένα και πότε στο άλλο, να τα αφήσεις να σε τραβήξουν κοντά τους στέλνοντάς σου τους καλύτερους "εκπροσώπους" τους, να πάρεις ό,τι καλύτερο έχει να σου δώσει το καθένα...

Με λίγα λόγια, μπορείς να βγάλεις το "λουρί" από τις προτιμήσεις σου, αφήνοντάς τις να τρέχουν πότε από εδώ και πότε απο 'κει, και το καλύτερο, χωρίς να χρειαστείς ποτέ να επιλέξεις!

Από τη στιγμή που δεν θα χαθεί το ένα από τα δύο, δεν υπάρχει ούτε χώρος, ούτε λόγος για διλήμματα...

Καλό βράδυ.

Anonymous said...

...ήξεις αφήξεις ου εν πολέμω θνήξεις!

Το κόμμα βάλτο μόνη σου!
:ppp

etalon said...

δηλωνω απολυτως ανεπαρκης να απαντήσω.
ολα ειναι οκ
η απογειωση μετράει
ενθεν κακειθεν
αναλογως διαθεσεως

αλλα αν ρωτας για σενα
το θεατρο το αγαπας
το σινεμα ερωτευεσαι
απλα!

theachilles said...

Νομίζω ότι έχεις πει σχεδόν τα πάντα.

Το σινεμά συλλαμβάνει τη στιγμή. Την μία και μοναδική στιγμή στην οποία συνέβη ό,τι συνέβη. Δε θα υπάρξει δεύτερη. Πουθενά αλλού η αθανασία δεν εμφανίζεται τόσο έντονα μπροστά μας. Ναι, το σινεμά νικάει το θάνατο.

Και η αμεσότητα του θεάτρου είναι μια παγίδα. Πόσες φορές οι ηθοποιοί έχουν ανεβάσει την ίδια παράσταση μέσα στην ημέρα, την εβδομάδα, τον μήνα, τον χρόνο; Πόσο εύκολο να μη γίνει για αυτούς ρουτίνα; Πόσοι οι ηθοποιοί που από την μία μέρα στην άλλη, αλλάζουν τις ερμηνευτικές τους επιλογές κρατώντας "ζωντανή" την ερμηνεία τους;

Το θέατρο βρίσκεται μέσα στο σινεμά. Όπως άλλωστε και η μουσική. Και η ζωγραφική, η λογοτεχνία, η φωτογραφία, ο χορός... Είναι η τέχνη των τεχνών (αποκαλύπτω την προτίμησή μου; μπα καλέ).

neutrino said...

καλημερα!
[το διλημμα ειναι σαφως ρητορικο, δεν εχω μπει βεβαια σε διαδικασια να "διλαξεω", μην ανησυχειτε! ;)]

reactor,
Ως προς την πρωτη συμβουλη, η περιγραφη ηταν εξαιρετικη -νομιζω οτι την ακολουθω κατα γραμμα (αυτο προαπσθω τουλαχιστον) :))
Οσο για το δευτερο, μασουλας κι εσυ δαφνες σαν την Πυθια; χεχε(εγω παντω το κομμα παντα το εβαζα μετα το αφηξεις)..

etalon,
με τα ποιητικα σου τα ειπες ολα
"η απογειωση μετραει".. οσο για την αγαπη και τον ερωτα, κι εκει το επιασες (παλι). :)

αχιλλεα,
χεχε το ποστ ηταν πιο πολυ για να αποκαλυψετε τις δικες σας προτιμησεις. εγω, οπως εγραψα στο ποστ, αδυνατω να διαλεξω. εσυ αποκαλυφθηκες, παει ο πρωτος, ωραια! :)))) οσο για το θεμα των επαναληψεων της παραστασης, ετσι ξεκινησε η συζητηση μας κι εκει ειχε επικεντρωθει και ο φιλος μου και μου ελεγε πως το σινεμα ειναι καλυτερο: αυτη η επαναληψη και η ρουτινα κανουν το θεατρο να χανει σε αμεσοτητα και ρεαλισμο και να γινεται μια φτηνη αναπαρασταση. φυσικα δε συμφωνω μ'αυτο-αλλο αν σε καποιες παραστασεις, επειδη ειναι κακοπαιγμενες, χανεται πραγματι η ιδιαιτερη αισθηση του θεατρου. Α, και συμφωνω απολυτα για το point σου με την αθανασια στον κινηματογραφο.

Caesar said...

Εν συντομία να προσθέσω ακόμη, ότι υπάρχουν και θεατρικά έργα/παραστάσεις που γυρίστηκαν κινηματογραφικές ταινίες, όπως και το αντίστροφο, & να πω κι εγώ: αγάπη το θέατρο, έρωτας ο κινηματογράφος ;))

Anonymous said...

Εγώ θα πω σεβασμός στο θέατρο που γέννησε τον κινηματογράφο!
Προσωπικά προτιμώ το παιδί. De facto καθώς ή αναλογία θεατρικών και ταινιών που έχω παρακολουθήσει είναι 1 προς to infinity and beyond που έλεγε και ο Buzz Lightyear(Ετηφωτόπουλος!).

Οπότε πάει κι ο δεύτερος...
Κακούργα μας έφαγες μπαμπέσικα!

"Ιt's so cold as the end comes closer..."

Byronas said...

Δύσκολα μας βάζεις βρε neutrino. Και όπως είπαν κι οι άλλοι, τα ανέλυσες όλα!

Θα χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα από την παδική μου ηλικία:
Είχα την τύχη να πηγαίνω από πολυ μικρός στο θέατρο (συνέπεσε η εποχή που τα ΔΗΠΕΘΕ ήταν στα φόρτε τους)και μέχρι τα 6 μου είχα δει πάνω από 10 παραστάσεις. Κάπου εκεί ήρθε και το Jurasic Park το οποίο πήγα να δω με τον πατέρα μου. Και εντάξει αυτό ήταν :) Θα θυμάμαι για πάντα τον Τυραννόσαυρο να βρηχάτε με εμένα και τον πατέρα μου σε μια άδεια αίθουσα. Και να φανταστείτε ήξερα να διαβάζω ελάχιστα (αρχή α δημοτικού ήταν)
This is cinema!

Τα τελευταία χρόνια αρχίζω και ξανακαλύπτω το θέατρο. Αιτία η Όπερα της πεντάρας του Μπρεχτ.

Η ροή ανάμεσα στις δύο τέχνες είναι αδιάκοπη. Θεατρικά έχουν γίνει ταινίες και το αντίστροφο. Το θέατρο έχει αποδείξει την αντοχή του στο χρόνο. Μένει να δούμε αν ο κινηματογράφος θα κάνει το ίδιο. (και δεν αποκαλώ κινηματογράφο τις καινούργιες IMAX ταινίες που βγαίνουν)

Caesar said...

->Byronas,

στην ηλικία σου είχαμε τον "Γκοντζίλα" στην κινηματογραφικές αίθουσες !!!!
BTW το Jurasic Park το διάβασα ως μυθιστόρημα πρώτα και πιστεύω ότι είναι πιό ενδιαφέρον από την ταινία, όπως άλλωστε το ''Il nome della rosa" του Ουμπέρτο Εκο, το "DA VINCI CODE" του Ντ. Μπράουν, το 'The Thin Red Line" του James Jones....

neutrino said...

caesar,
ορθοτατο το point με τα θεατρικα που γινονται κινηματογραφικα και το αντιστροφο. αλλα και παλι το ιδιο εργο ειναι αλλο ως "θεατρικο" και αλλο ως "κινηματογραφικο". για τα βιβλια δε, τι να σχολιασω, εσυ εισαι ο ειδημων επι του θεματος! :))
η αισθηση του καθε μεσου παντως ειναι πραγματικα μοναδικη..

reactor,
αποκαλυφθηκες και εσυ τεκνον των Lumiere! εγω δεν εφαγα κανεναν μπαμπεσικα, εσεις αποκαλυπτεστε μονοι σας ;) μπορειτε να πειτε σαν εμενα τσατσικα "αα εγω δεν μπορω να τα διαχωρισω, τα αγαπω εξισου!" :))

byrona,
προσωπικα δεν αμφιβαλλω καθολου για την αντοχη του κινηματογραφου, οπως και δεν φοβαμαι και για το μελλον του θεατρου (δεν προκειται, βεβαια, για "ανταγωνισμο" μεταξυ τους, κατα τη γνωμη μου).
παντως τι ομορφη η ιστορια σου με το Jurassic Park. Πραγματικα, πιο 6χρονο αγορι να αντισταθει στον Τ-Ρεξ; [ασε, ο αδερφος μου ηταν τοτε σε αντιστοιχη ηλικια (λιγο μεγαλυτερος) και ειχε λατρεια με τους δεινοσαυρους και με εσερνε κι εμενα μικρη κι αμαθη και ετρεμα μες στην αιθουσα! -εκ των υστερων βεβαια σκεφτομαι, οτι ισως και αυτο ακομα το περιστατικο να συνεβαλε στη μετεπειτα αγαπη μου για τον κιν/φο :))) ]

theachilles said...

Διαφωνώ με το thin red line και με ό,τι έχει να κάνει με τον Malick. Ο άνθρωπος είναι ΘΕΟΣ!!

tk said...

Η αλήθεια είναι πως μόνο από θέμα όγκου αν το δεις έχω μια προτίμηση στο σινεμά. Το θέμα είναι ότι το σινεμά το μεταφέρεις και στο σαλόνι σου, την ταινία αυτή καθ' εαυτή όχι την αίσθηση. Είνα πολύ διαφορετικά πράγματα. Στεναχωριέμαι που δεν ζω στην Αθήνα, και δεν έχω πολλά λεφτά για να πηγαίνω συνέχεια θέατρο. Αν είχα αυτήν τη δυνατότητα θα τιμούσα το θέατρο πολύ περισσότερο ίσως από τον κινηματογράφο. Τώρα αναγαστικά πάω πιο πολύ σινεμά. Δεν επιλέγω όμως. Είναι σαν να έχεις δυο φίλους. Έναν που γουστάρεις να πίνεις μπύρες μαζί του κι έναν που του λες τα προβλήματά σου.

tk said...

Διευκρίνηση: Σαν όγκο εννοώ ότι έχω πάρα πολλές ταινίες και όχι τόσο θέατρο. Ταινίες και στο σινεμά και στην τηλεόραση.

neutrino said...

μορφεα, καλημερα.
"Είναι σαν να έχεις δυο φίλους. Έναν που γουστάρεις να πίνεις μπύρες μαζί του κι έναν που του λες τα προβλήματά σου." :)))
το θεατρο πραγματικα εχει και καποιες επιπλεον δυσκολιες στην παρακολουθηση του -ειδικα αν δεν εισαι στην πρωτευουσα.. το τι διαδρομες εχω ανεβοκατεβει φετος για να προλαβω (και) παραστασεις, δεν λεγεται. ο ΟΣΕ με ευγνωμωνει..

Άκης Καπράνος said...

Καλά, η Λεπτη Κόκκινη Γραμμη έχει απείρως μεγαλύτερη αξία ως έργο του Μάλικ.

Και το ομολογώ: δεν γουστάρω το θέατρο. Πηγαίνω σπανιότατα (με το ζόρι μια φορά το χρόνο - αν και φέτος είδα μια-δυο παραστάσεις που είχαν ένα κάποιο ενδιαφέρον). Η νοοτροπία των ελληνων σκηνοθετών εδώ είναι, κατ'εμε, για τα μπάζα. Απαρχαιωμένοι κώδικες, ακόμη και απο αυτούς που το παίζουν προοδευτικοί (και προωθούνται με τρέλα).

Μπροστά στο σινεμά, δεν πιάνει μία.

theachilles said...

Πέστα χρυσόστομε - Άκη!!

neutrino said...

χεχε, ετσι Ακη, να κρατας ψηλα τη σημαια του μπουρλοτιερη! (τσαμπα στον εδωσα τον τιτλο;). θα διαφωνησω λοιπον (again) και θα σου πω οτι κατα το συνταρακτικο διαστημα (των 3 χρονων :P) που παρακολουθω συστηματικα θεατρο στην Αθηνα και οσο μπορω και εξω ή απ'εξω, βλεπω οτι στην Ελλαδα εχουμε πολυ καλους σκηνοθετες και ηθοποιους και γενικα υλικο (ακομα και σε συγγραφεις). Καλα περα απο τον Βογιατζη και τον Μαυρικιο και τον Χουβαρδα που ο καθενας με τον τροπο του εχουν απιστευτο βλεμμα, υπαρχουν και ενα σωρο μικροτερα ονοματα και θιασοι που κανουν εκπληκτικες παραστασεις με πολυ ταπεινα υλικα. αλλα μιλαμε για πολυ καλες ιδεες και παραστασεις (εχω ενα παλιοτερο ποστ με παραστασεις και τετοιες εδω). και σιγουρα δεν προωθουνται "τρελα". τεσπα, de gustibus κολοκυθοπιτα για το γενικοτερο σινεμα vs θεατρο, αλλα συγκεκριμενα την ελληνικη σκηνη την αδικεις νομιζω.

relative_stranger said...

Είναι 2 διαφορετικές μορφές τέχνης και δεν πρέπει να συγκρίνονται ποτέ. Θα σύγκρινες τη ζωγραφική με τη φωτογραφία;

neutrino said...

realtive_stranger,
welcome!
"δεν τιθεται θεμα διλημματος", αναφερω ηδη απο την αρχη και φυσικα η ολη κουβεντα δεν εχει σκοπο να κανει αξιολογικη συγκριση του ενος με το αλλο (δεν νομιζω να φανηκε κατι τετοιο αλλωστε). εντοπιζω καποια κοινα στοιχεια, που -αν και πραγματι προκειται για διαφορετικες τεχνες- υπαρχουν, και προσπαθω να δω συναισθηματικα ποσο με αγγιζουν. αυτο προ(σ)καλεσα να κανετε κι εσεις. δεν ζητησα να συγκινετε ανομοια