Sunday, February 18, 2007

"Letters from Iwo Jima", του Clint Eastwood

Το τέλος το Β’ παγκοσμίου πολέμου είναι σε όλους γνωστό. Μια πτήση του Enola Gay, οι ατομικές βόμβες, τα "μανιτάρια" και το τέλος. Η συνειδητοποίηση όμως που θα οδηγούσε σε αυτή την πράξη πρέπει να είχε έρθει πιο πριν. Όταν οι Αμερικανοί μάχονταν μέρχις εσχάτων με τους Ιάπωνες και αυτοί έμοιαζαν να μη το βάζουν ποτέ κάτω. Ίσως και από αυτή την ίδια την αρχική μάχη για το ξερονήσι της Ιβο Τζιμα, που, αν ο Κλιντ Ιστγουντ δεν είχε στρέψει το φακό του δις τον τελευταίο χρόνο, μεγάλο μέρος του κόσμου πιθανόν να αγνοούσε.
Άλλωστε τί είναι; Ένα ξερό, σχεδόν ακατοίκητο κομμάτι γης στην άκρη του Ειρηνικού. Που όμως ταυτόχρονα είναι κομμάτι της γης της Ιαπωνίας. Της γης που οι Γιαπωνέζοι είχαν ορκιστεί στον αυτοκράτορά τους να προστατεύσουν μέχρις εσχάτων. Με απόλυτη αυτοθυσία, «ποτέ από το χρέος μην κινούντες».

Η αυτοθυσία είναι μια έννοια απόλυτα συνυφασμένη με την έννοια του πολέμου. Η ζωή του στρατιώτη δεν μετρά: Θυσιάζεται για την πατρίδα και την οικογένεια.Ο στρατιώτης στην πρώτη γραμμή και η οικογένεια να μένει πίσω, για να προστατευτεί. Μένει πίσω, για να παραμείνει ζωντανή. Ζωντανή, μα μισή.
Και έτσι η αυτοθυσία μετατρέπεται σε δίλημμα: «Να πεθάνω για να σώσω την οικογένεια και την πατρίδα ή να μείνω ζωντανός για να βοηθήσω την οικογένεια και την πατρίδα;». Ανθρώπινες σκέψεις, γεμάτες τρομακτικές αντιφάσεις. Έχουμε ίσως από καιρό ξεχάσει πως στον πόλεμο αυτοί που πολεμούν είναι πάντα άνθρωποι. Που ήταν άνθρωποι πριν τον πόλεμο, είναι κατά τη διάρκειά του και θα συνεχίσουν να είναι μετά το πέρας του -αν βγουν ζωντανοί. Ακόμα κι όταν αποκτηνώνονται από τη βαρβαρότητα, είναι πάντα άνθρωποι.
Έτσι ο κάθε πόλεμος είναι ένα συνοθύλευμα από αντιφάσεις. Και ερωτηματικά. Που βγαίνουν στην επιφάνεια εκείνες τις κρίσιμες ώρες. Τις τελευταίες, τις κλειστές.
Μέσα στις κλειστές σήρραγγες και στα χαρακώματα, εκείνες τις στιγμές που νιώθεις τον εχθρό να πλησιάζει. Πίσω από τα κλειστά στόματα και τα κενά βλέμματα υπάρχουν ανομολόγητες σκέψεις. Αμείλικτα «γιατι;». Όποιοι και αν πολεμούν, εναντίον όποιων κι αν πολεμούν. Εκείνες τις κλειστοφοβικές στιγμές, όλα συμπυκνώνονται σε λίγες σκέψεις. Ή σε λίγες αράδες σ’ενα αγαπημένο πρόσωπο, που κάθε δευτερόλεπτο συνειδητοποιείς πως μάλλον δε θα ξαναδεις ποτέ. Αναμνήσεις καθημερινότητας, φόβοι του πολέμου, σκέψεις απλές –τις σύνθετες τις κόβει η λογοκρισία–, στιγμές ασήμαντες και σημαντικές, αράδες που γράφτηκαν για να εκφράσουν τον φόβο ή για να τον ξορκίσουν, γραμμές που βρίσκονται τόσο κοντά στο θάνατο που μοιάζουν γραμμένες με αίμα. Τόσο συγκλονιστικά αληθινές μα και τόσο απλές.
Αυτά είναι τα γράμματα από την Ιβο-Τζιμα. Ελευθερία, οικογένεια, αξιοπρέπεια, πατρίδα, σωτηρία: Ένα συνοθύλευμα από ιδανικά συμπυκνωμένο στις τελευταίες γραμμές που γράφτηκαν από το τρεμάμενο χέρι καποιου στρατιώτη. Δεν έχει σημασία ο τόπος, ο χρόνος, ο βαθμός, ο εχθρός. Το συνοθύλευμα των ιδανικών είναι το ίδιο. Με ένα όπλο ενάντια στον εχθρό, με ένα μαχαίρι ενάντια στον εαυτό σου, με μια χειροβομβίδα να σου σκαει στα χέρια, με μια λευκή σημαία, είναι όλα μια προσπάθεια να υπηρετήσεις το δικό σου.

6 comments:

Caesar said...
This comment has been removed by the author.
Caesar said...

Η σημερινή σου αναφορά μου θύμισε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του James Jones (γυρίστηκε & ταινία) με τίτλο: "The Thin Red Line" Είναι η ιστορία της εκστρατείας των Αμερικανών στο Γκουαλντακανάλ το 1942-43.
Εξαιρετική αφήγηση με ένταση γλαφυρότητα και λεπτομέρεια, κινηματογραφική που σε κάνει να μετέχεις, σχεδόν, στα γεγονότα εκείνα.!

Την ταινία που περιγράφεις δεν την είδα ακόμη & δεν ξέρω αν μνημονεύει καθόλου για τις "γυναίκες αναψυχής" όπως γράφτηκεεδω.

greektrappist said...

Συμφωνώ κι εγώ για το υπέροχο βιβλίο "The Thin red Line", αλλά θεωρώ ότι ο Μάλικ ναι μεν γύρισε μια έξοχη καλλιτεχνικά ταινία, αλλά "βάρυνε" πολύ το σενάριό του και το άφησε σε απελπιστικά αργούς ρυθμούς.
Οσο για το Ιβο Ζίμα, δίνει πολλή τροφή για σκέψη, αλλά υστερεί στις ιστοριούλες τνω πρωταγωνιστών που είναι εύκολης κατανάλωσης.

neutrino said...

ευχαριστω πολυ για το λινκ καισαρα, πραγματικα πολυ ενδιαφερον. οι γυναικες αυτες δεν αναφερονται στην ταινια, το μονο που αναφεραται σχετικα σε καποια στιγμη της ταινιας, ειναι πως στην Ιβο Τζιμα δεν υπηρχαν πολλες γυναικες..


μια ταινια σχετικη με το θεμα, για τον πολεμο ομως στη Γιουγκοσλαβια, ειναι η "Μυστικη Ζωη των Λεξεων", της Isabel Coixet. Συγκλονιστικη-νομιζω μπορεις να την βρεις σε dvd.

δυστυχως το Thin Red Line μου ειχε διαφυγει οταν ειχε βγει. τωρα που το επαναφερατε, θα το αναζητησω.

Caesar said...

@ neutrino
Έχω μια πρόσκληση...

kioy said...

Καλά μιλάμε για σένα κάθε κινηματογραφική προβολή είναι μια βουτιά στα άδυτα της ψυχής σου. Άδυτα που βγαίνουν στην επιφάνεια χάρις τις αναθυμιάσεις των σκέψεων και των συναισθημάτων σου, θεμελιωμένα με τα πιο αγνά επιχειρήματα, αυτά που αγορεύει η προσωπικότητα σου! Κάθε προσωπικότητα έχει να πει πολλά και ακόμα περισσότερα σε αυτά που δε λέει! Η δική σου ψυχή μοιάζει άφθαρτη και έτσι η δική σου βουτιά γίνεται νομίζω ένα ταξίδι που αξίζει να ακολουθήσουμε! Έυγε για την ψυχογραφική ανάλυση που κάνεις σε κάθε ταινία!