Monday, November 26, 2007

Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου, κινηματογραφόφιλου εν Θεσσαλονίκη, 2007 μ.Χ.

[Αφού τέλειωσε αυτή η υπέροχη βδομάδα, έρχεται ένας άλλος λόγος για να πανηγυρίσουμε. Έχω επιτέλους σύνδεση internet στο σπίτι. Είναι σχεδόν συγκινητικό]



Το σπίτι μοιάζει βομβαρδισμένο από επέλαση ακατάστατων σινεφίλ (και μιας ακατάστατης οικοδέσποινας). Έφυγαν και οι τελευταίοι την Παρασκευή, αλλά το σπίτι ακόμα στην ίδια κατάσταση. Προγράμματα πεταμένα από εδώ και από εκεί, εικόνες ατάκτα πεταμένες μέσα στο μυαλό μου, στο πάτωμα και στον καναπέ. Το κεφάλι μου πρώτη μέρα μετά από μια βδομάδα συνεχόμενων ξενυχτιών και ατελείωτου τρεξίματος πονάει και ο λαιμός μου είναι ξερός. Και ο πυρετός ξανανέβηκε. Έχει και συννεφιά έξω, νιώθω μελαγχολικά. Όλη η Θεσσαλονικη δείχνει διαφορετική, ζαλισμένη μα γουργουρίζει ευτυχισμένη. Το χαμόγελο είναι ακόμα ζωγραφισμένο στο πρόσωπό μου. Να γιατί:

Παρασκευή 16/11
Πρωί πρωί με το αδιάφορο μελό του Zeki Demirkubuz "Πεπρωμένο" που θύμιζε ανησυχητικά πολύ Φώσκολο στις μαύρες του. Κάπου ανάμεσα εξαφανίζεται το πορτοφόλι μου και μια όμορφη περιπέτεια στις αστυνομίες και τις δημόσιες υπηρεσίες ξεκινά. Το βράδυ τελετή έναρξης. Ενθουσιασμός, μα φρικτή οργάνωση, πολύς κόσμος, στήσιμο στη βροχή (πρώτη επαφή με την πνευμονία), άχρηστα λόγια. Απολαυστική η παρακολούθηση μετά σχολίων. "My Blueberry Nights" από τον Γουονγκ Καρ Γουαι. Πανέμορφες για ακόμα μια φορά εικόνες μα γεύση στυφή. Δεν ένοιωσα την ερωτική επιθυμία που τόσα χρόνια μας είχε μάθει ο λατρεμένος δημιουργός και ένοιωσα ξένη σε ένα σύμπαν που κάθε φορά με καλούσε προκλητικά να βυθιστώ μέσα του.

Σάββατο 17/11
Αποθήκες, κόσμος και κακό, το φεστιβάλ βρίσκει τους ρυθμούς του. Ξεκινάει η μέρα με την "11η ώρα" ένα διδακτικό (και ολίγον δασκαλίστικο) ντοκυμαντερ για την οικολογική καταστροφή με εξαιρετικό soundtrack. Στη συνέχεια Μίκιο Ναρούσε, σε μια ταινία από το αφιέρωμα που έκανε το φετινό φεστιβάλ στον γιαπωνέζο δημιουργό, η μόνη που τελικά είδα στη διάρκεια του. "Τα τελευταία χρυσάνθεμα", που ανθίζουν σ'ένα ιδιότυπο σύμπαν παρακμής. Στο μεταξύ έρχεται το πρώτο κύμα φίλων, την ώρα που προβαλλόταν "Η άκρη του ουρανού" του Φατίχ Ακίν. Ένα από τα πιο δυνατά φιλμ του φεστιβάλ, βαθιά ανθρώπινο και συγκινητικό. Το βράδυ μεταμεσονύχτια προβολή στην κατάμεστη Φαργκάνη, με τους "Κλέφτες" του Μάκη Παπαδημητράτου να κερδίζουν πολλά χαμόγελα. Καταρρακτώδης βροχή (το κρύωμα δεν το γλιτώνα), τέσσερις άνθρωποι με μια ομπρέλα, η Τσιμισκή ποτάμι, στο dj set του Φατίχ Ακίν στο It's only δεν πέφτει καρφίτσα κι έτσι το Berlin είναι ιδανικός προορισμός μέχρι πρωίας.

Κυριακή 18/11
Τζον Μάλκοβιτς για πρωινό. Υπερβολικά πολύς κόσμος -ευτυχώς ήμουν από τους τυχερούς που μπήκαν- ένα απολαυστικό masterclass. Εντελώς sui generis, με ένα σαρδόνιο χαμόγελο και προσεκτικά επιλεγμένες απαντήσεις μ'έκανε να τον λατρέψω. Γυρνώντας προς το σπίτι, μια ηλιόλουστη Κυριακή με κατακόκκινα μπαλόνια σ'όλη τη Θεσσαλονίκη. Αιτία, το φιλμ "Le Ballon Rouge" του Albert Lamorisse, ένα από τα πιο γλυκά φιλμ που έχω δει ποτέ. Στο δρόμο μια αναπάντεχη συνάντηση κι μια ακόμα φιλοξενούμενη προστίθεται με συνοπτικές διαδικασίες στο ανήλιαγο σπιτικό μου. Στη συνέχεια, η ταινία από το διεθνές διαγωνιστικό "Τετάρτη, Πέμπτη πρωί" του Γκζέγκος Πάτσεκ από την Ουγγαρία, μια ιδιότυπη ερωτική ιστορία ανάμεσα σε δυο αντιδραστικά, δυσλειτουργικά παιδιά. Η μέρα τελειώνει με συνεχόμενες "ματιές στα βαλκάνια" με το ρουμανικο μικρου μηκους "Σωλήνας με καπέλο" του Ράντου Ζούντε και το αλβανικο "Μάο Τσε Τουνγκ" του Μπεσνίκ Μπίσα. Ο "Μάο" προέκυψε μια από τις πιο αγαπημένες μου ταινίες στο φεστιβάλ, με φασαριόζικους, εντελώς βαλακνικούς ρυθμούς που μου θύμισαν Κουστουρίτσα στα καλύτερά του και δηκτικό πολτικό σχόλιο που δεν χαρίζεται σε κανέναν. Το βράδυ το art house, σε χαλαρούς ρυθμούς, μας φιλοξένησε ιδανικά.


Δευτέρα 19/11
Πονοκέφαλος και πρώτα σημάδια πυρετού, αλλά το ξύπνημα παραμένει το ιδανικότερο των τελευταίων ημερών. Αλφόνσο Κουαρόν ενθουσιώδης, πολυλογάς, αξιολάτρευτος. Απαντούσε με ενθουσιασμό σε κάθε ερώτηση (και στη δική μου), δίνοντας παραλειπόμενα από ταινίες του και ενδιαφέροντα αποσπάσματα από την προσωπική του διαδρομή. Τρέξιμο στο μουσείο, για την ταινία του DigitalWave "Ερωτικά μαθήματα για επαναστατική δράση" του Νίκου Αλευρά, ένα χειροποίητο φαρσοειδές μανιφέστο πάνω στον έρωτα που κέρδισε πολλά χαμόγελα. Στη συνέχεια εγκατάσταση στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, αρχικά με το εκπληκτικό, παρά τους εξαιρετικά αργούς ρυθμούς του, φιλμ του Κάρλος Ρειγάδας "Silent Light" για τα μικρά και μεγάλα θάυματα της ζωής, και στη συνέχεια με το μάλλον αδιάφορο "Η αγάπη όλα τα νικά" της Ταν Τσούι Μούι (και τα δύο από την ενότητα Ημέρες Ανεξαρτησίας).


Τρίτη 20/11
Μια μέρα με ωραίες ταινίες και λίγο πυρετό. Ξεκίνημα με Χόνας Κουαρόν (γιου του Αλφόνσο), "Η στιγμή σου" από το διεθνές διαγωνιστικό. Όμορφη, πρωτότυπη σύλληψη, ένα φωτογραφικό άλμπουμ που αποκτά ζωή και γίνεται ταινία. Από τις πολύ αγαπημένες μου στγιμές του φεστιβάλ. Ο Ντιέγκο Λούνα λίγο αργότερα, εκτός του ότι έκλεψε την καρδιά μου (όπως και πολλών γυναικών στη Θεσσαλονίκη) μας παρουσίασε την πρώτη του ταινία "Τσάβες" ένα ενδιαφέρον ντοκυμαντερ για τον μεξικανό πυγμάχο Χούλιο Σέζαρ Τσάβες. Μια έκπληξη ήρθε στη συνέχεια από την ΠΓΔΜ, με το φιλμ "Πάνω Κάτω" του Ιγκόρ Ιβάνοφ, που με κέρδισε με την πολύ καλή κινηματογράφησή της και την πρωτότυπη ανάπτυξή της και σίγουρα αξίζει μεγαλύτερης προσοχής. Τέλος, ο Τζέισον Ράιτμαν του "Thank you for smoking" επανήλθε φέτος δριμύτερος με το απολαυστικό "Juno". Η φετινή ανεξάρτητη feel good πρόταση της αμερικής είναι πραγματικά αξιολάτρευτη και διασκεδαστικότατη, παραμένει ανάποδη μέχρι τέλους και σε κάνει να ξεκαρδίζεσαι με τους καταιγιστικά κωμικούς ρυθμούς του.

Τετάρτη 21/11
Continental - Μια ταινία χωρίς όπλα του Στεφάν Λαφλέρ (Ημέρες Ανεξαρτησίας), μια ταινία που αγαπήθηκε πολύ στο φεστιβάλ και προσωπικά μου κέντρισε το ενδιαφέορν, θυμίζοντάς μου τον πολύ αγαπητό ιδιοφυή Ρόι Άντερσον. Στη συνέχεια μια επεισοδιακή προβολή με το πιο εκπληκτικό κινηματογραφικό γέλιο να έχει ξεκαρδιστεί δίπλα μου και στην οθόνη να παρακολουθώ το γλυκό και αληθινό "Valse sentinmentale" της Κωνσταντίνας Βούλγαρη από το διεθνές διαγωνιστικό. Ειλικρινές, χειροποίητο το βαλσάκι με παρέσυρε στο ρυθμό του. Το βράδυ ακόμα και τα γνωστά στέκια γέμισαν φεστιβαλιστές, που όμως έδωσαν ραντεβού γι' αργότερα στο πάρτυ του "Σινεμά" στο Θερμαϊκό.

Πέμπτη 22/11
Το σπίτι αδειάζει πριν ξαναγεμίσει, ο πυρετός ανεβαίνει και ο βήχας εντείνεται. Αδιαφορώ και κατευθύνομαι το πρώι προς τις αποθήκες να δω μια ταινία του αφιερώματος στον Γουίλιαμ Κλάιν. "Ποια είστε, Πόλι Μαγκού"; Δεν μάθαμε επακριβώς, αλλά κάναμε μια βόλτα στα άδυτα της βιομηχανίας μόδας μέσα από το ιδιότυπο δηκτικό βλέμμα του Κλάιν. Το βράδυ μια ακόμα πιο επεισοδιακή προβολή με τη "διόρθωση" του Θάνου Ανστόπουλου που έχει γίνει talk of the festival. Προσωπικά μάλλον με απογοήτευσε, αφού συγκέντρωνε όλα τα χαρακτηριστικά κλισέ του "ελληνικού σινεμα" που για χρόνια αντιπαθούσα. Το βράδυ στο Sante η παρουσία ήταν επιβεβλημένη -κι όχι άδικα. Στο παρτυ του τμήματος "Ημέρες Ανεξαρτησίας" πέρασαν άπαντες -φεστιβαλιστές και μη- και πέρασαν.. μεθυστικά υπέροχα μέχρι (πολύ) πρωίας.

Παρασκευή 23/11
Συζήτηση για το blogging και την κινηματογραφική κριτική. Αισιόδοξες και απαισιόδοξες απόψεις ακούστηκαν από το πάνελ, αναφορές στη λογοκρισία του τύπου και στην ελευθερία του διαδικτύου, φόβοι για ασυδοσία, χαρά για την ευκολία του μέσου. Στη συνέχεια, "Κόλπα" από την Πολωνία (ενότητα Μέρες Ανεξαρτησίας, σκηνοθεσία Αντρέι Γιακιμόφσκι). Ένα πολύ όμορφο φιλμ για την παιδική αθωότητα αλλά και τα γυρίσματα της τύχης, με δύο εκφραστικότους πρωταγωνιστές και ωραία αισθητική στην κινηματογράφηση. Μετά δοκιμάσαμε λίγο "Κους κους και φρέσκο ψάρι", όπως μας το σέρβιρε ο Αμπντελατίφ Κεσίς. Παρά τη μεγάλη του διάρκεια (σε σημεία ήταν πραγματικά κουραστικό), ο ουμανισμός του και ο ρεαλισμός που του προσέδιδε αξιοθαύμαστη αμεσότητα, έκανε αυτό το φιλμ πραγματικά ξεχωριστό, και παρά τη λιότητα και την απλότητά του δημιουργούσε έντονα και ειλικρινή συναισθήματα στο θεατή. Τέλος, τιμητική εκδήλωση για τον Γίρι Μένζελ, πρόεδρο της φετινής κριτικής επιτροπής και προβολή της πολύ καλής, νοσταλγικά κωμικής τελευταίας του ταινίας, "Υπηρέτησα τον βασιλιά της Αγγλίας". Για καληνύχτα, περάσαμε ως συνήθως στην απέναντι αποθήκη (την περίφημη αποθήκη Γ) για διασκέδαση σε βαλκανικούς ρυθμούς.


Σάββατο 24/11
Το φεστιβάλ πλησιάζει στο τέλος του, αλλά μια από τις καλύτερες ταινίες του φεστιβάλ ήρθε να διώξει τις κακές σκέψεις. PVC -1 του Σπύρου Σταθουλόπουλου από το διεθνές διαγωνιστικό. Πρωτόγνωρη ένταση, πραγματικά συναισθήματα, μοναδικό στήσιμο. Μια φιλήσυχη οικογένεια, μια επίθεση, μια γυναίκα-ζωντανή βόμβα και η αγωνιώδης προσπάθεια της οικογένειας να απαλλαγεί από το θάνατο που της φορτώθηκε. Κι όλα αυτά σε ένα και μοναδικό πλάνο 85 λεπτών. Απλά συγκλονιστικό τόσο ως σύλληψη (η ιστορία απλή, λιτή, ανθρώπινη, καταγράφει μέσα από ένα μικρό χρονικό τον άνθρωπο σε όλες του τις εκφάνσεις -βασισμένη μάλιστα σε αληθινά γεγονότα) και φυσικά όσο και ως προς την πραγματοποίησή της. Αξιοθαύμαστη, η μόνη ταινία που χωρίς μελοδραματισμούς και εξεζητημένους συναισθηματισμούς με έκανε να δακρύσω με τον ανθρώπινο ρεαλισμό της. Μετά, μια βουτιά στην "ανεξάρτητη" (και όχι μόνο) Αμερική με το πικρό μα αληθινό "The savages" της Ταμάρα Τζέκινς, το "Snow Angels" του Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν σε ένα σύμπαν παρακμής και σήψης και τέλος τη "Δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς από το δειλό Ρόμπερτ Φόρντ" του Άντριου Ντόμινικ. Εκτός του ότι ήταν τρία πολύ δυνατά φιλμ, στα δύο τελευταία συμπρωταγωνιστούσε ο Σαμ Ρόκγουελ, ο οποίος τιμήθηκε από το Φεστιβάλ. Μετά το Snow Angels απάντησε κεφάτος στις ερωτήσεις μας, ενώ πιο σοβαρός δέχτηκε την τιμητική πλακέτα πριν από την προβολη του Τζέσε Τζέιμς. Η αποθήκη Γ ξανά μας υποδέχτηκε με κέφι, πριν φύγουμε γι' αλλού.


Κυριακή 25/11
Τελευταία μέρα, ξαφνικά χωρίς πυρετό. Πρώτη ταινία του Σέιλς που αξιώθηκα να δω στο φεστιβάλ, το φιλμ "Λιάνα" από τη δεκαετία του '80. Το σινεμά του Σέιλς (που είχα δει μονάχα στο Lone Star) μου κίνησε, έστω και καθυστερημένα, το ενδιαφέρον. Το βράδυ τελετή λήξης, τρυπώσαμε κι εμείς, βραβεία, λόγοι και κακό, μετά από 2 ώρες τέλειωσε η τελετή και άρχισε επιτέλους η ταινία. "The Darjeeling Limited" από τον λατρεμένο Γουές Άντερσον. Το γνωστό, εντελώς ιδιόμορφο, πάντα δυσλειτουργικό και φυσικά ολίγον τραγικό του σύμπαν, χωρίς δυστυχώς κάτι καινούργιο. Το βράδυ πάρτυ λήξης, που αλλού, στην αποθήκη Γ. Το δωρεάν ποτό δεν βοηθά στη σημερινή μου κατάσταση.

Δευτέρα 26/11
Νιώθω σαν να ξύπνησα από ένα όνειρο. Αυτό το μικρό ημερολόγιο, που δε χωρά ούτε τις μισές από τις στιγμές αυτού του φεστιβάλ, γράφτηκε καταρχήν για μένα. Για να θυμάμαι τους σταθμούς αυτής της υπέροχης, γεμάτης, επειδοσιακής βδομάδας. Φίλοι, γνωριμίες, ξενύχτια, ταινίες. Και όλα στον υπερθετικό βαθμό. Και του χρόνου.